پوسته شدن نوک انگشتان یا کف دست اتفاقی شایع و نه چندان خطرناک که ممکن است ناشی از دلایل مختلفی مانند عوامل محیطی، خشکی پوست، کمبود ویتامین های بدن یا بیماری های پوستی باشد. اگر پوست نوک انگشتان شما ناگهان پوسته پوسته شده، ممکن است کمبود ویتامین B داشته باشید. ویتامین های گروه B مانند نیاسین (B3) و بیوتین (ویتامین B7) برای سلامت پوست بسیار مهمند. مصرف مکمل بیوتین یا غذاهای حاوی آن (آووکادو و ماهی تن) به تقویت پوست و رشد ناخن های سالم کمک می کند؛ نیاسین در غذاهایی مانند ماهی، بادام زمینی و قارچ بوده و با جلوگیری از تشکیل ملانین، تقویت رشد کلاژن و بهبود سد رطوبت طبیعی پوست به محافظت و ترمیم آن کمک می کند.
در این حالت میتوانید از کرم های دست حاوی این ترکیبات برای رطوبت رسانی استفاده کنید. اما بعضی اوقات عوامل دیگری دخیلند. معمولا پوسته پوسته شدن یک آسیب ناخواسته است که لایه بالایی پوست دست ها را از بین می برد. بطور مثال با شستشوی زیاد دست ها با صابون اغلب به طور ناخواسته لایه چربی محافظ پوست از بین می برد. وقتی چربی از بین رفت، پوست دیگر نمی تواند رطوبت را در خود نگه دارد و این باعث لایه برداری آن می شود. بنابراین، فقط باید دستان خود را در صورت لزوم بشویید، مرطوب کنید و از خشک کردن آن با دستمال های زبر خودداری کنید.
دلایل پوسته پوسته شدن دست چیست؟
1. عدم تعادل ویتامین
کمبود یا داشتن بیش از حد ویتامین ها می تواند باعث پوسته پوسته شدن دست شود. کمبود ویتامین B3 یا بیش از حد ویتامین A می تواند منجر به پوسته شدن دست شود. در صورت کمبود ویتامین، باید با سبزیجات سبز، میوه ها و سایر مواد غذایی مکمل مصرف کنید.
2. شستشوی مکرر
شستن دست‌ها برای حفظ بهداشت در برخی از موارد مانند قبل از غذا خوردن، بعد از تماس با حیوانات یا زباله، بعد از عطسه، سرفه یا گرفتن بینی بسیار حائز اهمیت است، اما اینکه به طور مداوم بعد از انجام هرکاری آنها را بشوئید، ممکن است باعث آسیب و خشکی و ترک شود، بنابراین توصیه میکنیم موارد زیر را در نظر بگیرید:
- صابون های حاوی روغن های مرطوب کننده و ملایم استفاده کنید. صابون های خیلی قوی ممکن است روغن های طبیعی پوست را از بین ببرند.
- از آب ولرم به جای آب داغ استفاده کنید، زیرا آب داغ میتواند باعث خشکی پوست شود. همچنین، مدت زمان شستشو را کوتاه نگه دارید.
- پس از شستن دست‌ها، از یک کرم مرطوب کننده با خصوصیات رطوبت رسانی و نرم کنندگی استفاده کنید. این کار باعث حفظ رطوبت پوست میشود.
- در هنگام خشک کردن دست‌ها، از دستمال های نرم و کم فشار استفاده کرده و پوست را خشن خشک نکنید.
- تا حد امکان شستن دست‌ها را در مواقع ضروری انجام دهید تا از خشکی زیاد در امان بمانید.
3. ترکیبات محصولات پوستی
برخی از ترکیبات کرم مرطوب کننده نیز حتی میتواند حساسیت زا باشند و موجب پوسته شدن کف دست شوند. وجود الکل و عطرهای مصنوعی در فرمولاسیون کرم ها به دلیل کمک به جذب بهتر و ایجاد حس رایحه دلنشین گاها نتیجه معکوس داشته و موجب حساسیت روی پوست میشوند. پس حتما هنگام خرید به لیست مواد تشکیل دهنده محصول توجه کنید. ترکیبات کرم های مرطوب کننده اغلب با توجه به نوع کاربردشان متفاوت است.
4. آب و هوای سرد و خشک
در مناطق خشک، خصوصاً در فصل زمستان، هوا معمولاً کم رطوبت و سرد است، که میتواند به خشکی و ترک خوردن پوست منجر شود. برای حفظ سلامت پوست در این شرایط، توصیه میکنیم هنگام بیرون رفتن دستکش گرم و مناسب همراه خود داشته و روزی چندبار از کرم مرطوب کننده استفاده کنید. هم چنین مصرف آب زیاد و میوه‌ها و سبزیجات غنی از آب نیز میتواند اثر مرطوب‌کنندگی داشته باشد.
5. آفتاب سوختگی
اگر دست‌های شما بیش از حد در معرض نور خورشید قرار بگیرند، اشعه های ماوراء بنفش (UV) میتوانند به آنها آسیب رسانده و موجب آفتاب سوختگی شوند. این اتفاق اغلب با تغییر رنگ، درد و حساسیت و پوسته پوسته شدن همراه است. ممکن است چند روز طول بکشد تا از این حالت بهبود یابید. در این شرایط، افراد باید از مواجهه با نور خورشید دوری کرده و از لوسیون های مرطوب کننده حاوی آلوئه ورا که یک روش درمان سریع آفتاب سوختگی است، استفاده کنند تا پوست خود را در مدت زمان بهبودی مرطوب نگه دارند. همچنین، استفاده از کرم ها یا ژل های خنک کننده نیز میتواند تسکین بخش باشد. در صورت بروز علائم شدید یا مزمن مثل سوزش یا تورم، بهتر است به پزشک مراجعه کنید.
برای به حداقل رساندن اثرات مضر اشعه ماوراء بنفش بر روی پوست، می توانید از دستکش های تیره ضخیم استفاده کنید، بیرون رفتن را بین ساعت 10 صبح تا 4 بعد از ظهر، زمانی که اشعه ماوراء بنفش در قوی ترین حالت خود است، محدود کنید و از کرم ضد آفتاب استفاده کنید.
6. مکیدن انگشتان
مکیدن شست یک عادت رایج در میان کودکان خردسال است که می تواند منجر به پوسته شدن دست شود. این عارضه در اثر تماس زیاد بزاق با انگشتان ایجاد می شود که باعث کم آبی پوست می شود. علاوه بر این، برخی از بزرگسالان در هنگام استرس، نوک انگشتان خود را میجوند که باعث پوسته پوسته شدن پوست دست می شوند.
7. کار با مواد شیمیایی
یکی دیگر از دلایلی که ممکن است پوست کف دست یا انگشتان فردی دچار پوسته شدن شود، شغل او و کارهایی است که روزانه باید با دست خود انجام دهد. به طور مثال افراد شاغل در آزمایشگاه ها یا کارخانجات که بنا به تولیدات خود، با مواد شیمیایی سروکار دارند، یا مشاغل سخت مانند کارگران ساختمانی، کشاورزان، تعمیرکاران، نظافت کاران و … که روزانه اجسام سفت و خشن را با دست برمیدارند و هربار امکان شستشوی دست و زدن کرم را ندارند، معمولا دچار خشکی و سفتی پوست دست شده که اگر به آن توجه نکنند به ترک خوردگی و خونریزی منجر میشود. بهترین راه استفاده از دستکش های مخصوص و تجهیزات محافظ حین انجام کار است. این تدابیر به حفاظت از سلامت پوست در برابر تأثیرات مخرب مواد شیمیایی کمک می‌کنند.
8. برخی از بیماری ها
برخی از بیماری های پوستی نیز میتواند دلیل پوسته شدن دست باشد، مانند:
- اگزما
- درماتیت تماسی آلرژیک
- کراتولیز لایه بردار
- پسوریازیس
- بیماری کاوازاکی
درمان خانگی دست های پوسته پوسته شده
قطعا اولین و بهترین راه درمان دست های پوسته شده، شناسایی دلیل، پرهیز از انجام کارهای قبلی و استفاده از کرم های مرطوب کننده مناسب است. اما در کنار آنها میتوانید از مواد طبیعی نیز استفاده کنید. درمان های خانگی بعضی اوقات نتیجه بخش بوده و میتوانند مشکل را حل کنند.
1. عسل:
عسل یک مرطوب کننده طبیعی است که به جذب رطوبت کمک می کند. عسل را روی نواحی آسیب دیده زده و بگذارید نیم ساعت بماند و سپس به آرامی بشویید و روزانه 3 بار تکرار کنید. این یک روش بسیار موثر برای کمک به شما برای غلبه بر وضعیت لایه برداری پوست روی دستان است.
2. جو:
جو را در یک کاسه بزرگ آب گرم بریزید، صبر کنید تا نرم شود، سپس دستان خود را در آن قرار دهید و 10 تا 15 دقیقه خیس کنید. مخلوط بلغور جو دوسر به تامین رطوبت کمک می کند و دست ها را به خوبی تغذیه می کند.
3. خیار:
یک خیار را به صورت حلقه های ضخیم برش دهید و به مدت 10 تا 15 دقیقه روی پوست کنده شده دستان خود بمالید، سپس دستان خود را با آب گرم بشویید، با یک مرطوب کننده خوب یا روغن ویتامین E ماساژ دهید.
4. روغن نارگیل یا روغن زیتون:
چند بار در روز روغن نارگیل را به ناحیه آسیب دیده بمالید، همچنین می توانید شب ها مرطوب کنید و صبح روز بعد دستان خود را بشویید. اگر روغن نارگیل ندارید می توانید آن را با روغن زیتون جایگزین کنید، روزی 1-2 بار استفاده کنید، تاثیر بسیار خوبی در نرم شدن پوست دارد.
5. آب کافی بنوشید:
برای محدود کردن لایه برداری پوست دست ها و سایر نواحی، باید هر روز آب کافی بنوشید. به خصوص در روزهای سرد، باید آب بیشتری بنوشید. به طور متوسط، هر روز صبح که از خواب بیدار می شوید، باید 200-300 میلی لیتر آب بنوشید، روزانه 1.5-2 لیتر آب بنوشید.
6. حمام کردن صحیح:
حمام خیلی داغ نگیرید زیرا باعث کاهش لایه چربی محافظ روی پوست می شود و پوست را خشک تر می کند. با این حال، با آب سرد دوش نگیرید، اما آب ولرم بهترین است. زمان حمام به اندازه کافی، نباید زیاد طول بکشد، هم چنین پوست را برای لیف زدن به شدت مالش ندهید.
7. از لوسیون استفاده کنید:
برخی از مرطوب‌کننده‌ها با مواد غنی از ویتامین E به شما در درمان وضعیت دست‌هایتان کمک می‌کنند. البته بهتر است از پزشک برای انتخاب محصول مراقبت از دست مناسب خودتان راهنمایی بخواهید.
جمع بندی:
پوسته شدن کف دست دلایل مختلفی میتواند داشته باشد، از کمبود ویتامین های بدن گرفته تا دلایل پزشکی، حتی کارهایی که روزانه انجام میدهید نیز در میزان لطافت دست های شما تاثیرگذار است. این اتفاق اغلب با درمان های خانگی، اجتناب از عوامل تحریک کننده و استفاده از کرم های مرطوب کننده و آبرسان برطرف میشود. برای جلوگیری از پوسته شدن دست ها توصیه میکنیم از شستن یا ضدعفونی کردن مداوم دست ها خودداری نموده و از دستکش حین شستشو و کار با مواد شوینده استفاده کنید. هم چنین دست های خود را با آب داغ نشوئید و هنگام بیرون رفتن در فصول سرد سال از دستکش گرم استفاده کنید. اما در برخی از شرایط ممکن است نیاز به یک متخصص باشد. پیشنهاد میشود در صورتیکه در مدت زمان 1 ماه مشکل برطرف نشد یا علائم شدیدتر شد، به پزشک مراجعه کنید.
