ملانوما چیست؟ چه علائم اولیه ای دارد؟ ناشی از خورشید است یا ژنتیک ؟
ملانوم نوعی سرطان پوست بوده و زمانی رخ می دهد که ملانوسیت ها (رنگدانه های پوستی) شروع به تولید مثل غیرقابل کنترل می کنند. این تهاجمی ترین شکل سرطان پوست است که نسبت به سایر بیماری های پوستی شایع تر و حتی می تواند خطرناک تر باشد. ملانوم می تواند به سرعت به سایر قسمت های بدن مانند چشم ها سرایت کند یا در معدود موارد به ندرت در داخل بدن مانند بینی یا گلو ایجاد شود. علت دقیق همه ملانوم ها مشخص نیست، اما قرار گرفتن در معرض اشعه ماوراء بنفش (UV) نور خورشید یا لامپ ها و تخت های برنزه کننده خطر ابتلا به ملانوم را افزایش می دهد.
در سال 2023، انجمن سرطان آمریکا تخمین زده که 97610 ملانوم جدید تشخیص داده می شود. اما خبر خوب اینکه در بسیاری از موارد از طریق آگاهی و تشخیص زودهنگام قابل پیشگیری هستند. شاید بپرسید چگونه میتوان از ایجاد ملانوما جلوگیری کرد؟ پاسخ ساده است با استفاده از کرم ضد آفتاب و محدود کردن قرار گرفتن در معرض اشعه ماوراء بنفش. خطر ابتلا به ملانوما در افراد زیر 40 سال، به ویژه زنان، در حال افزایش است. دانستن علائم هشدار دهنده سرطان پوست می تواند به شناسایی و درمان تغییرات سرطانی قبل از گسترش آن کمک کند. ملانوما اگر زود تشخیص داده شود با موفقیت قابل درمان است. در ادامه همراه ما باشید تا با نشانه ها و علائم ملانوما و روش های پیشگری، تشخیص و درمان آن آشنا شوید.
حتما بخوانید: طریقه آفتاب گرفتن اصولی و برنزه شدن در تابستان
نشانه های سرطان پوستی ملانوم
بسیاری از ملانوم ها ناحیه ای مایل به آبی یا سیاه را نشان می دهند. ملانوم همچنین می تواند به عنوان یک خال جدید ظاهر شود که در مقایسه با خال های “عادی” ممکن است غیر طبیعی به نظر برسد. اغلب تغییر در اندازه، شکل، رنگ یا بافت خال است. به خاطر داشته باشید که می تواند در افراد مختلف به صورت متفاوتی ظاهر شود.
ملانوم می تواند در هر نقطه از بدن شما ایجاد شود. آنها اغلب در مناطقی مانند پشت، پاها، بازوها و صورت شما ایجاد می شوند که در معرض نور خورشید قرار گرفته اند. ملانوما همچنین می تواند در مناطقی که زیاد در معرض نور خورشید قرار نمی گیرند، مانند کف پاها، کف دست ها و بستر ناخن ها رخ دهد. این ملانوم های پنهان در افرادی با پوست تیره تر شایع تر است.
اولین علائم سرطان پوست ملانوما اغلب عبارتند از:
- تغییر در خال موجود
- ایجاد یک رشد جدید رنگدانه یا غیرعادی روی پوست شما
- ملانوما همیشه به عنوان یک خال شروع نمی شود. همچنین می تواند روی پوست هایی که ظاهر طبیعی دارند نیز رخ دهد.
سایر راه های تشخیص ملانوم:
- زخمی که خوب نمی شود.
- رنگ خال که از لبه علامت به پوست اطراف پخش می شود.
- قرمزی یا التهاب جدید فراتر از مرز خال
- تغییر در احساس (خارش، حساسیت یا درد)
- تغییر در سطح خال (لایه برداری، ترشح، خونریزی یا برآمدگی یا ندول ظاهری)
- عامل اصلی ایجاد ملانوم چیست؟
پاسخ کوتاه است: خورشید. قرار گرفتن مکرر در معرض اشعه ماوراء بنفش (اشعه ماوراء بنفش) علاوه بر اینکه مسئول 80 درصد پیری قابل مشاهده پوست است، خطر ابتلا به سرطان پوست از جمله ملانوم را افزایش می دهد. قرار گرفتن مکرر در معرض نور خورشید می تواند باعث ایجاد ضایعات روی پوست شود. و این ضایعات می توانند پیش سرطانی یا سرطانی باشند. ملانوما در قلمرو ضایعات سرطانی قرار دارد. هر کسی ممکن است به سرطان پوست مبتلا شود، حتی اگر در معرض خطر خاصی نباشد. اما، این احتمال در افرادی با مشخصات زیر بیشتر است.
چه کسانی در معرض خطر ملانوم هستند؟
- افرادی که رنگ پوست روشن تری داشته باشند
- افرادی که در دوران کودکی دچار آفتاب سوختگی شده باشند
- افرادی که ساعات زیادی را در آفتاب بگذرانند (برای اوقات فراغت یا برای شغل)
- افرادی که از تخت های برنزه کننده استفاده کرده اند
- بیش از 50 خال یا لکه زیبایی داشته باشند
- سابقه سرطان پوست در خانواده داشته باشند
- 50 سال یا بیشتر سن دارند
- پیوند عضو داشته اند (سرکوب سیستم ایمنی می تواند خطر ملانوم را افزایش دهد)
چگونه می توانم از خود در برابر ملانوما محافظت کنم؟
سه مرحله وجود دارد که می تواند به شما کمک کند تا خطر ابتلا به ملانوم و انواع سرطان پوست را به حداقل برسانید: محافظت در برابر آفتاب، خودآزمایی و معاینه پوست.
مرحله 1: با محافظت از خود در برابر آفتاب به کاهش خطر کمک کنید
همه ملانوم ها قابل پیشگیری نیستند (بعضی موارد مربوط به ژنتیک است). اما می توانید اقداماتی را برای کاهش خطر ابتلا به ملانوم و سایر انواع سرطان پوست انجام دهید. محافظت روزانه در برابر نور خورشید از جمله آن راه هایی است که به ما کمک می کند تا خطر ابتلا به سرطان پوست را به حداقل برسانیم. در ادامه چند نکته وجود دارد که توصیه میشود به آنها عمل کنید.
- از قرار گرفتن طولانی مدت در ساعات ظهر که تابش خورشیدی قوی تر است، خودداری کنید. *نکته: هر چه سایه شما کوچکتر باشد، تابش خورشید قوی تر است.
- همیشه روی پوست در معرض آفتاب از کرم ضد آفتاب استفاده کنید. برای محافظت مناسب، از ضد آفتاب با SPF بالا استفاده کنید.
- حدود 15 دقیقه قبل از قرار گرفتن در معرض به اندازه دو انگشت دست آنرا بمالید و حداقل هر 2 ساعت یکبار تجدید کنید.
- از سایر اقدامات محافظتی فیزیکی مانند عینک آفتابی، چتر، کلاه یا لباس استفاده کنید.
- اجتناب از آفتاب سوختگی: آفتاب سوختگی یکی از عواملی است که خطر ابتلا به سرطان پوست و ملانوم را بیش از همه افزایش می دهد.
حتما بخوانید: آفتاب سوختگی پوست + روش های درمان
مرحله 2: علائم ملانوما را بشناسید و خودآزمایی انجام دهید
اگرچه خودآزمایی نمی تواند ملانوما را تشخیص دهد یا جایگزین مراجعه سالانه شما به متخصص پوست شود، اما می تواند به شما کمک کند فعال باشید. مطمئن شوید که خال های جدید یا نواحی تغییر رنگ روی پوست را پیگیری کرده و به تغییر اندازه، شکل یا رنگ آنها توجه کنید. به تغییرات پوستی مانند تغییر در کک و مک یا رنگدانه پوست توجه کنید. چیز دیگری که باید به آن توجه کرد، خال‌هایی است که با سایر خال های روی پوست شما تفاوت دارند. تشخیص زودهنگام ملانوم بسیار مهم است، زیرا اگر زود تشخیص داده شود، یک بیماری قابل درمان است. تنها کاری که لازم است انجام دهید چک مرتب پوست خودتان است. میتوانید با تلفن همراه خود عکس بگیرید و یادداشت بردارید. به این ترتیب، شما بهتر آماده خواهید بود تا در زمان ملاقات با متخصص پوست خود در مورد هر گونه نگرانی صحبت کنید.
مرحله 3: سالانه یک معاینه کامل پوستی با متخصص داشته باشید
این ایده خوبی است که همه سالی یک بار به متخصص پوست مراجعه کنند. علاوه بر این، افراد مبتلا به عوامل خطر ملانوما باید حداقل سالی یک بار معاینه پوستی داشته باشند. متخصصین پوستی با استفاده از تکنیک های درموسکوپ دیجیتال یا دستی، تمام خال های بدن شما را تجزیه و تحلیل می کنند و آنها را با تکنیک های تصویربرداری تشخیصی تفسیر می کنند. معاینه کل بدن بسیار مهم است زیرا گاهی اوقات ملانوم در مکان هایی ظاهر می شود که به راحتی قابل مشاهده نیستند.
جمع بندی:
اگر مشکوک به ناهنجاری های پوستی هستید مانند خال هایی که تغییر کرده اند یا ضایعات پوسته پوسته مایل به صورتی که بهبود نمی یابند به ویژه در سر و گردن بسیار مهم است که برای معاینه پوست به پزشک مراجعه کنید.
اکنون می دانید ملانوم چیست، چه چیزی باعث ایجاد آن می شود و چگونه در برابر خطر ابتلا به سرطان پوست پیشگیرانه عمل کنید. به خاطر داشته باشید که روزانه از کرم های ضد آفتاب با طیف وسیع استفاده کنید و پوست خود را به طور منظم معاینه کنید، رعایت این موارد گام های بسیار خوبی برای شروع است و مهمتر از همه، پوست خود را دوست داشته باشید و با در نظر گرفتن اهمیت داشتن روتین پوستی از آن مراقبت و محافظت کنید.
سوالات متداول:
آیا ملانوم کشنده است؟
ملانوما یک نوع سرطان پوست است که اگر زودتر شناسایی و درمان نشود، ممکن است خطرناک باشد و به مرگ منجر شود. اما اگر در مراحل ابتدایی تشخیص داده و به موقع درمان شود، شانس بهبود بسیار بالا می باشد. لذا باید هرگونه تغییرات پوستی که به صورت عجیب و غیرمعمول در بدن اتفاق می افتد را به پزشک نشان داد. همچنین باید با از استفاده از کرم های ضدآفتاب با میزان مناسبی از عامل حفاظتی SPF از آفتاب سوختگی جلوگیری کرد.
طول عمر بیماران سرطان ملانوم حداکثر چند سال است؟
در صورتی که ملانوم در مراحل اولیه تشخیص داده شود، شانس بهبود بسیار بالاست. اما اگر به موقع شناسایی نشده و رشد کند، ممکن است خطرناک باشد و به مرگ منجر شود. همچنین، اگر ملانوم به سایر بخش‌های بدن منتقل شده باشد، مانند ریه ها، کبد یا مغز، پیش بینی‌ها حاکی از کاهش طول عمر بیمار بوده است.
برای افراد مبتلا به “ملانوم نازک” که به عنوان ضخامت کمتر از 1 میلی متر تعریف می شود و به غدد لنفاوی یا سایر نقاط دور گسترش نیافته است، نرخ بقای نسبی 5 ساله در ایالات متحده 99٪ است. با این حال، برای افراد مبتلا به ملانوم ضخیم تر، میزان بقای نسبی 5 ساله ممکن است 80٪ یا بیشتر باشد. با این حال این آمار تخمینی بوده و در خیلی از موارد افراد مدت زمان بیشتری زنده مانده اند.
آیا داشتن سابقه خانوادگی تاثیری در ابتلا به بیماری سرطان ملانوم دارد؟
بله، اگر یک یا چند عضو خانواده شما سابقه ابتلا به سرطان پوست را داشته باشند، شما نیز در معرض خطر بیشتری قرار دارید. بررسی ها نشان می دهند که درصد بیشتری از بیمارانی که درگیر با سرطان ملانوم هستند، سابقه خانوادگی داشته‌اند. با این حال، این بدان معنا نیست که شما حتماً به این بیماری مبتلا خواهید شد.
خال های معمولی چه تفاوتی با لک های ملانوم دارند؟
خال های معمولی معمولاً رنگ یکنواختی دارند مانند قهوه‌ای تیره یا سیاه، با مرز مشخصی که خال را از پوست اطراف شما جدا می‌کند. آنها بیضی یا گرد هستند و معمولاً کمتر از حدود 6 میلی متر قطر دارند. بیشتر خال ها در دوران کودکی ظاهر می‌شوند. اما این خال های غیرعادی هستند که ممکن است نشان دهنده ملانوما باشد. لکه های تیره ای که اغلب دارای شکل نامنظم، بدون مرز و حاشیه مشخص هستند.
اِ مادربزرگ من روی دستاش از این لکه های قهوه ای داره … یعنی ملانومائه؟
سلام وقت بخیر، برای تشخیص باید به پزشک مراجعه کنید. 🙏🏼🌺